Sinh ra để chạy. Chương 9

Leadville100_2014_GlenDelmanPhotography-3126-of-4846-800x449

BORN TO RUN – SINH RA ĐỂ CHẠY – CHƯƠNG 9

“Quái vật” LEADVILLE TRAIL 100

——-

Làm bạn với cơn đau, và bạn sẽ không bao giờ cô đơn nữa.
– KEN CHLOUBER,

Người khai mỏ ở Colorado và là người kiến tạo nên giải đua Leadville Trail 100

Sơ hở lớn trong kế hoạch của Rick Fisher chính là việc giải đua Leadville được tổ chức ở tại Leadville.

Nằm trong một thung lũng khoảng hai dặm đi ngược lên rặng núi Colorado Rockies, Leadville là thành phố có độ cao cao nhất Bắc Mỹ và, trong nhiều ngày, đó còn là thành phố lạnh nhất (đến mức sở cứu hoả không thể rung chuông vào mùa đông, sợ rằng nó sẽ bị vỡ vụn). Ngay từ lần đầu nhìn thấy những đỉnh núi đó, những người đầu tiên đến định cư tại đây đã cảm thấy lạnh run. “Vì ở đó, trước những cặp mắt ngỡ ngàng, mờ mờ đằng xa là hiện tượng địa chất kì vĩ và bí hiểm nhất mà họ từng thấy,” Christian Buys, sử gia Leadville, kể lại. “Họ như đến một hành tinh khác. Nơi này xa xôi và đáng sợ đối với bất kỳ ai, nhưng cũng khơi gợi nhiều ham muốn thám hiểm nhất.”

Tất nhiên, từ đó tới nay mọi việc đã được cải thiện: đội cứu hoả bây giờ dùng còi hiệu. Còn những chuyện khác thì… “Leadville trở thành quê nhà cho thợ mỏ, các con nợ, và toàn những kẻ đểu cáng,” theo lời của Ken Chlouber, một người không nghề ngỗng, chuyên đi thuần dưỡng ngựa hoang, cưỡi xe Harley, và là thợ mỏ cứng cựa khi anh ta tạo nên giải đua Leadville Trail 100, vào năm 1982. “Những người sống ở độ cao hơn ba nghìn mét có khí chất hoàn toàn khác.”

Dù họ bền bỉ đến mấy đi nữa, thì khi bác sỹ đứng đầu ở Leadville nghe đến ý tưởng của Ken, ông ta đã nổi điên lên. “Anh không thể để người ta chạy một trăm dặm trên độ cao này được,” bác sỹ Robert Woodward phản đối. Ông ta tức giận tới mức đã chĩa ngón tay vào mặt Ken, tất nhiên là số phận ngón tay đó chẳng thể tốt đẹp gì. Nếu bạn đã từng nhìn thấy Ken, với đôi ủng mũi thép chứa đôi bàn chân cỡ 13 của anh ta và cái nhăn mặt rúm ró như tảng đá mà anh ta thường xuyên trưng ra để kiếm sống, bạn sẽ hiểu ngay rằng đừng có dại mà đưa tay lại gần mặt anh ta, trừ khi bạn đang say be bét hoặc cực kỳ nghiêm túc.

Bác sỹ Woodward lúc đó không say. “Anh sẽ giết chết bất cứ kẻ nào đủ ngu ngốc để đi theo anh!”

“Thì có sao!” Ken đáp trả. “Có thể giết bớt vài người sẽ làm chúng ta nổi tiếng trở lại trên mặt bản đồ.”

Không lâu trước cuộc tranh cãi nảy lửa của Ken và bác sỹ Woodward vào ngày mùa thu năm 1982 lạnh lẽo đó, mỏ Climax Molybdenum đã bị đóng cửa, và làm hầu hết mọi người ở Leadville mất việc. “Moly” là một khoáng chất được dùng để làm tăng độ bền chắc cho thép, để sản xuất tàu chiến và xe tăng, vì vậy, khi Chiến Tranh Lạnh dịu xuống, thì thị trường chất moly cũng vậy. Gần như chỉ sau một đêm, Leadville không còn là một thị trấn ồn ào đông đúc, với cửa hiệu kem lâu đời nằm trên con phố chính cổ kính, và biến thành thành phố tuyệt vọng và thiếu việc làm nhất ở Bắc Mỹ. Có đến tám trên mười công nhân ở Leadville làm việc ở mỏ Climax, và số ít ỏi còn lại thì lại phụ thuộc vào những người kia. Từng tự hào là nơi có thu nhập trên đầu người cao nhất ở bang Colorado, nơi này bỗng nhiên trở thành địa phương nghèo nhất bang.
Thành phố đã ở tình trạng không thể tồi tệ hơn. Và rồi nó đã trở nên tệ hại hơn nữa.

Những người hàng xóm của Ken suốt ngày say xỉn, đánh đập vợ mình, rồi rơi vào trầm cảm, hoặc phải bỏ xứ mà đi. Một dạng rối loạn tâm thần quy mô lớn xảy ra trên khắp thành phố, giai đoạn sơ khởi sự lụi tàn của xã hội văn minh, người ta mất công việc vốn mang lại miếng cơm manh áo; để rồi, sau các vụ xô xát bằng dao, các vụ bắt bớ, các lời cảnh báo tịch biên tài sản, họ mất đi ham muốn.

“Số người thu dọn đồ đạc và bỏ đi lên đến con số hàng trăm,” Bác sỹ John Perna nhớ lại. Ông phụ trách phòng cấp cứu tại Leadville. Phòng cấp cứu của ông bận rộn như một bệnh viện quân sự dã chiến và phải đối mặt với các chấn thương theo kiểu mới; thay vì các chấn thương kiểu sái chân, hay kẹp nát ngón tay do tai nạn nghề nghiệp, bác sỹ Perna phải cắt bỏ ngón chân của các thợ mỏ say ngất ngoài trời tuyết, và phải gọi cảnh sát giúp cho các bà vợ phải đi cấp cứu giữa đêm với xương gò má bị vỡ, mang theo cả lũ trẻ con sợ hãi.

“Chúng tôi đang trượt dần vào một tình trạng chán nản chết người,” bác sỹ Perna kể. “Và cuối cùng, chúng tôi phải đối mặt với sự biến mất của cả thành phố.” Quá nhiều thợ mỏ đã bỏ đi, và những công dân cuối cùng của Leadville còn chẳng đủ để ngồi kín mảng khán đài lộ thiên của sân bóng trong một giải đấu cỡ nhỏ.

Niềm hy vọng duy nhất của Leaville chỉ còn lại du lịch, và nó cũng vô vọng nốt. Kẻ ngu ngốc nào lại đi nghỉ ở một nơi có đến chín tháng thời tiết lạnh giá, chẳng có sườn núi nào đáng để trượt tuyết, và không khí thì loãng đến mức ngay cả hít thở thôi cũng đã là bài tập cardio? Vùng nông thôn của Leadville thì khắc nghiệt tới mức, Sư đoàn Sơn cước số 10 tinh nhuệ của lục quân thường luyện tập tác chiến Alpine (chiến đấu trên núi tuyết khắc nghiệt) tại đây.

Tồi tệ hơn nữa, tai tiếng của Leadville cũng đáng sợ như địa lý của nó. Trong nhiều thập kỷ, nơi đây là thành phố man dại nhất tại Miền Tây hoang dã, “một cái bẫy chết người không thể trốn thoát,” như một người chép sử ghi lại, “mà dường như còn huênh hoang về sự suy đồi của bản thân nó.” Bác sỹ Holliday, một nha sỹ chuyển thành con bạc tay lăm lăm súng, thường hay giao du tại các quán rượu với bạn mình là Wyatt Earp, nổi danh với tài bắn nhanh và cuộc đọ súng ở O.K Corral. Jesse James cũng thường lẻn đến nơi này, bị cuốn hút bởi các toa tàu chở vàng và những nơi lẩn trốn tuyệt hảo trong các ngọn núi ngay gần đó. Đến tận cuối những năm 1940, các lính đặc nhiệm của Sư đoàn Sơn cước số 10 vẫn bị cấm không được đi vào trung tâm Leadville; họ có thể là đáng sợ đối với quân Phát xít Đức, nhưng chẳng là gì với đám bợm bạc cũng như gái điếm sát nhân, những kẻ nắm quyền kiểm soát khu State Street.
Đúng vậy, Leadville là một nơi khắc nghiệt, Ken biết rõ điều này. Ở đây, đàn ông rất khó nhằn, và phụ nữ còn ghê gớm hơn nữa, và…
Khốn kiếp thật. Tất cả chỉ có vậy.

Nếu điều duy nhất còn lại đáng giá của Leadville là sự gan góc, thì phải lấy chính nó làm thế mạnh. Ken đã nghe nói về một gã ở California, một người dân miền núi tóc dài, tên là Gordy Ainsleigh, con ngựa của anh này bị què chân ngay trước khi diễn ra sự kiện thi đấu sức bền ngựa đua lần đầu trên thế giới, giải đua ngựa đường mòn Western States Trail Ride. Gordy quyết định vẫn tham gia cuộc đua. Anh ta xuất hiện tại vạch xuất phát với đôi giày thể thao và chạy bộ hết một trăm dặm xuyên qua Sierra Nevada. Anh ta uống nước từ các con suối, được các bác sỹ thú y kiểm tra nội tạng tại các điểm dừng y tế, và hoàn thành trước thời gian giới hạn hai mươi tư giờ cho đám ngựa, mà vẫn còn thừa mười bảy phút. Lẽ tự nhiên, Gordy không phải kẻ điên khùng nhất ở California, vì vậy mà năm sau, một người chạy bộ khác xuất hiện trong cuộc đua ngựa… và năm tiếp sau đó nữa… cho tới khi, vào năm 1977, người đua đã đông hơn cả ngựa, và giải Western States đã trở thành giải chạy bộ một trăm dặm đầu tiên trên thế giới.

Bản thân Ken chưa từng chạy marathon bao giờ, nhưng nếu một gã lập dị nào đó ở California có thể chạy hết được một trăm dặm, thì nó có khó lắm không? Thêm nữa, một cuộc đua bình thường sẽ chẳng có ý nghĩa lắm; nếu muốn Leadville có thể trụ được, thì nó cần một sự kiện với sức mạnh khiếp hãi, để nó nổi bật lên khỏi các cuộc đua 26.2 dặm, giống y như nhau, chẳng quá khó nhằn khác.
Vì vậy, thay vì một giải marathon, Ken đã tạo ra một con quái vật.
Để hình dung được thứ mà Ken nghĩ ra, bạn hãy thử chạy giải Boston Marathon hai lần liền với một chiếc tất nhét trong miệng và sau đó thì leo lên đỉnh Pikes Peak.

Xong chưa nào?

Tuyệt vời. Bây giờ, làm lại tất cả các việc đó một lần nữa, lần này, nhắm mắt. Về cơ bản thì giải Leadville Trail 100 là như vậy: gần bốn cuộc marathon, một nửa trong số đó là trong bóng đêm, cộng thêm việc phải leo gần tám trăm mét ở quãng giữa. Điểm xuất phát giải Leadville cao gấp đôi độ cao mà các máy bay bắt đầu phải điều chỉnh áp suất trong khoang, và sau đó bạn chỉ có đi lên cao hơn.
“Bệnh viện đúng là kiếm được rất nhiều tiền từ chúng tôi,” bây giờ, Ken Chlouber vui vẻ xác nhận, hai mươi lăm năm kể từ cuộc đua đầu tiên diễn ra và cuộc tranh cãi nảy lửa của anh ta với bác sỹ Woodward. “Đó là dịp cuối tuần duy nhất mà tất cả các giường trong khách sạn và trong phòng cấp cứu đồng thời kín chỗ.”
Ken biết rõ điều này. Anh ta đã chạy tất cả các giải Leadville, dù đã phải nhập viện do mất nhiệt trong lần thử chạy đầu tiên. Các tay đua giải Leadville thường xuyên ngã khỏi bờ dốc, vỡ mắt cá, bị phơi quá lâu ngoài trời, các chứng loạn nhịp tim kỳ lạ và ốm do cao độ.

Cũng may, giải Leadville chưa từng lấy mạng bất kỳ ai, có thể là bởi vì nó thường ép người ta đến nước đầu hàng, trước khi họ kịp gục ngã. Dean Karnazes, người tự mệnh danh là Ultramarathon Man (Người chạy siêu marathon), đã không thể hoàn thành được giải đua này trong hai lần đầu tiên; sau khi chứng kiến anh ta bỏ cuộc hai lần, người dân Leadville tặng cho anh ta biệt hiệu của chính họ: “Ofer” (“O fer one, O fer two… “ – “Trắng tay lần một, trắng tay lần hai…”). Hàng năm, chưa đến một nửa số người tham dự có thể hoàn thành giải này.

Không có gì ngạc nhiên, một giải đua với số người thất bại nhiều hơn số người hoàn thành nổi sẽ thu hút đám vận động viên rất khác thường. Trong năm năm liền, nhà vô địch giải Leadville là Steve Peterson, thành viên của một giáo phái nhận thức cao cả tên là Divine Madness (Cơn điên loạn thần thánh), giáo phái tìm kiếm niết bàn thông qua các bữa tiệc tình dục, chạy bộ đường mòn cực hạn, và cung cấp dịch vụ lau dọn nhà cửa giá rẻ. Một huyền thoại của giải Leadville là Marshall Ulrich, một ông trùm về thức ăn cho chó, một người có tính cách nhã nhặn, và đã trang điểm thêm cho bản thân bằng cách phẫu thuật gỡ bỏ các móng chân mình. “Đằng nào thì cũng rụng ra suốt ấy mà,” Marshall nói.

Khi Ken gặp Aron Ralston, người leo núi đã tự cắt bỏ bàn tay mình bằng một lưỡi dao cùn nằm trong bộ dụng cụ đa năng sau khi nó bị kẹp bởi một tảng đá lăn, Ken đã đưa ra một lời đề nghị kinh ngạc: nếu Aron muốn chạy giải Leadville, thì anh ta sẽ không phải đóng phí. Lời mời của Ken khiến bất kỳ ai nghe thấy cũng phải sửng sốt. Nhà đương kim vô địch muốn trở lại thi đấu trong giải cũng phải đóng tiền. Đại tông sư anh hùng Ed Williams vẫn phải trả tiền. Ken cũng phải trả tiền. Nhưng Aron lại được chạy miễn phí – Tại sao?
“Anh ta chính là tinh hoa của Leadville,” Ken nói. “Chúng ta có một khẩu hiệu ở đây –bạn mạnh mẽ hơn bạn nghĩ, và bạn có thể làm được nhiều hơn bạn tưởng. Người như Aron, anh ta cho thấy đám còn lại chúng ta thấy được ta có thể làm được gì nếu ta quyết tâm nỗ lực hơn nữa.”

Bạn có thể nghĩ rằng Aron tội nghiệp đã phải chịu đựng đủ rồi, nhưng chỉ hơn một năm sau tai nạn của mình, anh ta đã nhận lời đề nghị của ken. Với cánh tay giả vung vẩy bên mình, Aron đến vạch đích sớm hơn thời gian ba mươi tư tiếng giới hạn của giải và về nhà với một chiếc mặt thắt lưng bằng bạc, và là minh chứng rõ hơn cho lời của Ken về chuyện làm thế nào hoàn thành được giải Leadville này:

Bạn không cần phải nhanh. Bạn chỉ cần không biết sợ hãi.

——- Hết Chương 9 ——-

 

About the Author chay365

follow me on:
>
0 Shares