Ethiopia trở lại đỉnh thế giới: Selemon Barega giành Vàng ở cự ly 10000m

Sau 10 năm khô hạn, điền kinh Ethiopia lại là vua của thế giới ở cự ly 10.000m ở đấu trường Olympic.

Trong khoảng thời gian gần hai thập kỷ từ 1993 đến 2011, các VĐV Ethiopia đã giành 13 trong số 14 huy chương Vàng nội dung 10000m ở giải Vô địch thế giới (VĐTG), phân lớn nhờ công của hai huyền thoại Haile Gebrselassie và Kenenisa Bekele.

Joshua Cheptegei thâu tóm thêm KLTG 10.000m

“Siêu nhân” Cheptegei xô đổ KLTG 5000m của Bekele sau 16 năm

Kỷ lục thế giới mới 5km của Cheptegei “có gì hot”?

Nhưng trong 6 giải VĐTG kế tiếp, Ethiopia liên tục thất bại, khi Mo Farah áp đảo ở cự ly này, còn Gebrselassie giải nghệ và Bekele chuyển sang thi đấu marathon. Mo Farah cũng hai lần liên tiếp giành Vàng tại London 2012 và Rio 2016.

Nhưng rồi ngày hôm qua, chân chạy 21 tuổi Selomon Barega đã làm rạng danh quê nhà khi tiếp nối Gebrselassie và Bekele chiến thắng cự ly 10000m ở Olympic. Đối thủ của Barega là cặp VĐV sừng sỏ của Uganda, đương kim kỉ lục thế giới 10.000m Joshua Cheptegei và nhà vô địch giải Half Marathon thế giới Jacob Kiplimo.

Tóm tắt cuộc đua

Chung kết 10000m tối qua là một màn so tài đầy cảm xúc. Khán giả hết sức bất ngờ vì trong 6 km đầu tiên, người dẫn đầu là chân chạy còn ít tiếng tăm Stephen Kissa của Uganda. Kissa hoàn thành vòng đầu trong 62 giây, và sau 4 vòng đầu tiên đã dẫn trước 10 giây. Trong một tối Tokyo tiết trời khắc nghiệt, độ ẩm 81%, không VĐV nào có ý định bám theo Stephen Kissa. Nhưng rồi VĐV người Ugada chậm dần, và chân chạy Kenya Rhonex Kipruto, người giành huy chương Đồng tại giải VĐTG, bắt kịp Stephen Kissa. Kissa dừng cuộc chơi ngay sau đó – rõ ràng anh chỉ là “chim mồi” để phá sức đoàn đua, nhưng Kipruto cũng không vội vã tăng tốc. Đoàn đua duy trì pace 67 giây mỗi vòng trong khoảng 2km kế tiếp.

Khi chỉ còn 8 vòng nữa, Barega lặng lẽ di chuyển từ tốp sau lên vị trí thứ 7. Cheptegei và Rodgers Kwemoi của Kenya dẫn đầu, với tốc độ 64.04 rồi 63.01 cho mỗi vòng. Cuộc đua giờ trở nên vô cùng hấp dẫn khi VĐV Canada Moh Ahmed gia nhập tốp đầu, chạy với tốc độ 60.47 khi chỉ còn 4 vòng nữa là kết thúc. 8 VĐV chen nhau khá gắt, bao gồm bộ 3 của Ethiopia (Barega, Yomif Kejelcha, Berihu Aregawi), 2 VĐV còn lại của Uganda (Cheptegei, Kiplimo), Ahmed, Kwemoi, cùng VĐV người Mỹ Grant Fisher.

Khi chuông báo vòng cuối cùng vang lên cũng là thời điểm Barega bứt lên dẫn đầu. Cheptegei cùng Kiplimo bắt đầu tăng tốc, nhưng rõ ràng khoảng cách với Barega là quá xa. Barega chạy vòng cuối trong 53 giây 94, với cú nước rút thần tốc không ai theo nổi.

Olympic Tokyo 2020: Sydney McLaughlin, Quách Thị Lan dắt tay nhau vào bán kết 400m rào

VĐV điền kinh Việt Nam nào gần đạt chuẩn Olympic nhất?

Điền kinh Olympic Tokyo 2020 qua những con số

Điểm nhấn của cuộc đua: tiết trời nóng ẩm

Đường đua 10000m thường là bệ phóng tạo nên những nhà vô địch marathon trong tương lai. Cách đây 57 năm, cũng tại Tokyo, trong Thế vận hội 1964, huyền thoại Ethiopia Abebe Bikila đã lập kỉ lục thế giới marathon với thành tích 2:12:11. Bikila là tượng đài cho mọi thế hệ chạy bộ đường dài Ethiopia, trong đó có Barega ngày hôm nay.

Nói thêm, dù trẻ nhưng Selomon Barega chẳng phải tay mơ vì năm 2019 anh đã giành huy chương Bạc cự ly 5000m tại giải VĐTG.  Nhưng ở Olympic năm nay, anh quyết định chuyển sang cự ly 10000m.

Thành tích vô địch của Barega là 27:43:22, thua xa kỉ lục thế giới 26:11:00 mà Cheptegei lập ở Valencia năm ngoái.

Thực tế thì Barega hưởng lợi khá nhiều từ tiết trời nóng ẩm khiến tốc độ cuộc đua chậm lại. Cheptegei và Kiplimo nổi tiếng vì sức mạnh và sức bật của mình, vì thế nếu cuộc đua diễn ra với tốc độ cao, các chân chạy Uganda sẽ chiếm ưu thế. Nhưng khi cả nhóm giằng co tới vòng cuối cùng, Barega đã chớp thời cơ để bung sức và chiến thắng.

Sau khi hoàn thành cuộc đua, rất nhiều VĐV đã ngồi bệt xuống đất vì quá mệt. Có thể nói những pha tăng tốc cuối cùng trong điều kiện độ ẩm cao đã vắt kiệt họ tới giọt năng lượng cuối cùng.

Điều kiện thi đấu khắc nghiệt không chỉ thử thách thể lực mà cả tâm lý của các VĐV. Nhiều người tự hỏi nếu được tham gia, liệu Mo Farah có gây được bất ngờ? Trong điều kiện thi đấu như tối qua, một VĐV lì lợm và có DNA vô địch như Mo Farah rất có thể sẽ phát huy được điểm mạnh nhất của mình – khả năng chịu đựng để duy trì tốc độ cao trong những thời điểm then chốt, khi các đối thủ đã hụt hơi. Những ai từng chứng kiến Mo Farah tung nước rút về đích với khuôn mặt đau đớn đều hiểu rõ điều đó. Nhưng đấy là một Mo Farah ở đỉnh cao phong độ. Còn năm 2021 này, Mo đã 38 tuổi và hai lần liên tiếp hụt chuẩn Olympic, vì thế vắng mặt ở Tokyo năm nay.

Cơ hội nào cho Cheptegei ở Tokyo 2020?

Ở tuổi 21, Selomon Barega là VĐV trẻ nhất thắng cự ly 10.000m ở Olympic, kể từ Brahim Boutayeb của Ma Rốc (huy chương Vàng ở Seoul 1988). Nếu có gì đáng nói ngoài thắng lợi khá bất ngờ của Beraga, đó là cuộc nội chiến giữa Joshua Cheptegei và Jacob Kiplimo. Mặc dù chinh phục vô số kỉ lục thế gới, Cheptegei vẫn chưa có huy chương Olympic nào. Thất bại hôm nay là một nỗi buồn, nhưng cả Cheptegei và Kiplimo đều có được niềm vui lần đầu tiên lên podium ở đấu trường Thế vận hội.

Sau cuộc đua, Cheptegei chia sẻ anh gặp vấn đề ở gân gót. Đó là lý do anh không dám tăng tốc quá sớm sau khi đồng đội Kissa hoàn thành nhiệm vụ chim mồi và rời cuộc đua. Do không cảm thấy ổn 100%, chiến thuật được Joshua Cheptegei lựa chọn là kiên trì giữ pace và bám đuổi đối thủ, thay vì tấn công mạnh mẽ. Nhưng trong 200 met cuối cùng, anh đã không thể theo kịp Barega.

Năm 2020, Cheptegei chinh phục các kỉ lục thế giới một cách khá dễ dàng, khiến người ta có cảm tưởng anh cứ đua là sẽ lập kỉ lục, đối thủ của anh là chiếc đồng hồ chứ không phải những chân chạy khác. Nhưng Olympic là một sân chơi hoàn toàn khác. Không có ánh sáng xanh dẫn tốc, điều kiện thi đấu không phải lý tưởng, sức ép từ tấm huy chương Vàng giải đấu 4 năm mới có một lần, sự cạnh tranh từ rất nhiều đối thủ – trong đó nhiều đội sẵn sàng “chơi hội đồng” để kìm kẹp đương kim kỉ lục thế giới, tất cả khiến cuộc đua không hề dễ dàng với Joshua Cheptegei.

Thực tế, mùa giải 2021 khá tệ với anh. Khi cứ thua cuộc thì bạn khó mà có thể giữ được sự tập trung cũng như niềm tin vào bản thân. Chưa kể sức ép khi nắm giữ các kỉ lục thế giới. Ở nội dung 5000m diễn ra vài ngày tới, liệu Cheptegei có thể đáp ứng kì vọng của người hâm mộ để giành chiến thắng?