Valencia Marathon 2022: Đôi điều đọng lại

Điều kiện thời tiết gần như hoàn hảo tại Valencia Marathon 2022 đã tạo cơ hội cho những VĐV chinh phục các thành tích ấn tượng. Hãy cùng Chay365 điểm lại một số nét đáng chú ý của giải đấu này.

Cuộc đua của nam

Ở bảng nam, Kelvin Kiptum của Kenya giành chiến thắng với thời gian 2:01:53, màn ra mắt marathon nhanh nhất trong lịch sử. Anh bứt lên đầu bằng một pha tăng tốc táo bạo ở km số 32. Kiptum đạt thành tích 2:01:43, chạy nửa sau nhanh nhất từ ​​​​trước đến nay, 60:15 cho 21 km cuối cùng (đặc biệt, anh chạy 28:05 cho 10 km từ 30-40k), để trở thành người thứ ba trong lịch sử phá vỡ mốc FM 2:02 sau Eliud Kipchoge (2:01:09) và Kenenisa Bekele (2:01:41). Tre chưa già mà măng đã mọc.

Kỉ lục thế giới của Kipchoge: Khi tiếp nước trở thành một nghệ thuật
Kỹ thuật núp gió: Phân tích đội hình của Bekele ở Berlin 2019

Điều đặc biệt nằm ở chỗ Kiptum, người vừa tròn 23 tuổi vào thứ Sáu và sở hữu thành tích tốt nhất là HM 58:42 từ Valencia vào năm 2020, đã không hoàn thành một cuộc đua ở bất kỳ cự ly nào kể từ tháng 10 năm 2021 (gồm cả lần DNF ở giải HM Ras Al Khaimah vào tháng 2 năm 2022). Không nhiều dấu hiệu cho thấy anh có thể thách thức chức vô địch ở Valencia.

Một nhóm đông đảo gồm 19 VĐV bám sát nhau trong nửa đầu cuộc đua (thời gian 61:38). Sau khi đội dẫn tốc rút lui ở km số 26, Tamirat Tola, ứng cử viên hàng đầu, đồng thời là nhà vô địch thế giới năm 2022, đã vượt lên dẫn đầu và bắt đầu tăng tốc, chạy 5 km từ 25k đến 30k chỉ trong 14 phút 27, quãng đường 5k nhanh nhất của cuộc đua tính đến thời điểm đó.

Thế nhưng đoàn đua chỉ có tăng tốc kể từ thời điểm đó. Ở km số 30 (1:27:34), nhóm dẫn đầu giảm xuống còn bảy, và hai dặm sau, xuống còn ba: Tola, Kiptum và Gabriel Geay của Tanzania (PR 2:04:55). Kiptum ra hiệu cho hai đối thủ vượt lên, nhưng khi cả hai đều không làm như vậy, anh tự mình làm điều đó và chạy với tốc độ xé gió từ 30-35k chỉ trong 14 phút, để dẫn trước Geay trong 15 giây. Anh không hề giảm tốc độ, tiếp tục chạy từ 35-40k trong 14:05, và 2,195km cuối cùng trong 6:14 (tốc độ tương ứng thành tích 5K 14:11). Geay về nhì với thời gian 2:03:00, phá PR gần hai phút, với Alexander Mutiso của Kenya về thứ 3 trong 2:03:29 và Tola thứ 4 trong 2:03:40.

Đây chỉ là lần thứ hai trong lịch sử bốn người đàn ông vượt qua 2:04 trong cùng một cuộc đua; trường hợp khác cũng là ở Valencia vào năm 2020, cho thấy Valencia thật sự là mảnh đất đẹp để chinh phục kỉ lục cá nhân (và biết đâu cả kỉ lục thế giới nữa, nếu Kipchoge cũng chạy ở đây).

Cuộc đua của nữ

Ở cuộc đua dành cho nữ, Letesenbet Gidey của Ethiopia được kỳ vọng sẽ thách thức kỷ lục thế giới 2:14:04 trong trận ra mắt của cô. Cô duy trì tốc độ tương đương với thành tích FM 2:14:10 qua 30k. Nhưng chạy marathon khác hẳn thì đấu 10000m trong sân vận động, Gidey đuối dần để nhìn đồng hương Amane Beriso băng lên. Beriso giữ vững phong độ và giành chiến thắng với thời gian 2:14:58, vươn lên vị trí thứ 3 trong danh sách chạy marathon nhanh nhất mọi thời đại. Gidey hoàn thành cuộc đua trong 2:16:49, về hạng nhì, với màn ra mắt nhanh nhất từ ​​​​trước đến nay của một phụ nữ.

Gidey lập KLTG Half Marathon ở Valencia

Beriso, 31 tuổi, có PR FM 2:20:48 khi ra mắt ở Dubai vào năm 2016, đã không tham gia cuộc đua nào từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 8 năm 2022. Khi trở lại thi đấu, cô đã giành chiến thắng ở Mexico Marathon vào 28/8 năm nay, thời gian 2:25:05, ở độ cao hơn 2100 m. Vào Chủ nhật vừa rồi, chỉ 14 tuần sau giải đua ở Mexico, cô phá PR gần sáu phút để trở thành người phụ nữ chạy nhanh thứ ba trong lịch sử.

Trong 33 km đầu tiên, cuộc đua diễn ra đúng như cách mà Letesenbet Gidey và huấn luyện viên của cô đã vạch ra. Gidey, được dẫn tốc bởi 3 VĐV nam, chạy 5 km đầu tiên trong 16:08 (tốc độ tương đương FM 2:16:08), nhưng dần dần bắt kịp kỉ lục thế giới, khi hoàn thành các chặng 5K kế tiếp trong 15:55 và 16:00. Cô chạm mốc 15K trong 48:03 (tương đương tốc độ FM 2:15:09).

Từ đó, Gidey tăng nhịp để đưa kỷ lục thế giới ngày càng đến gần hơn. Cô chạy trung bình 15:47 cho mỗi chặng 5K tiếp theo của mình (tốc độ kỉ lục thế giới là 15:53 ​​trên mỗi 5k), hoàn thành nửa đầu chặng đường trong 67:18. Một kỷ lục thế giới mới dường như sẽ được thiết lập. Chiến lược của Gidey luôn là kiển soát tốc độ một cách thận trọng, trước khi chạy căng ở đoạn cuối mỗi chặng – đây chính là chiến lược mà cô đã sử dụng để phá vỡ các kỷ lục thế giới ở cự ly 5.000 và 10.000 mét trong sân vận động. Bây giờ, ở mốc 30 km (1:35:24), Gidey đang ở tốc độ FM 2:14:10. Một vài lần 5K trong 15:47 nữa, và cô sẽ đi vào lịch sự.

Nhưng Gidey gặp hai vấn đề. Đầu tiên: cô đã mệt mỏi. Thứ hai: không chỉ có mình cô trong cuộc đua này. Beriso, người chẳng đượch ai nhắc đến trước cuộc đua, đã bám sát Gidey từng bước. Điều được kỳ vọng là nỗ lực lập kỷ lục thế giới một mình, giờ đã trở thành một cuộc đua thực sự.

Ở thời điểm 33 km, cả hai đạt tốc độ tương đương FM 2:14:08, chỉ kém kỷ lục thế giới bốn giây. Nhưng họ bắt đầu chạy chậm lại, chạy 3:12 cho km thứ 34, sau đó là 3:14 cho km 35 và 36 (tốc độ WR là 3:10.6). Gidey thường chạy rất mượt mà, vậy nhưng bắt đầu cho thấy dấu hiệu đuối sức và chỉ sau 36 km, cô đã gục ngã khi Beriso tăng tốc để tạo cách biệt. Nhóm bốn người đàn ông đã chạy cùng họ – trong đó có 1 pacer chính thức của cuộc đua – đã không chạy theo Beriso mà ở lại cùng Gidey.

Không được dẫn tốc, Beriso hơi đuối khi về đích, nhưng vẫn đủ để cùng Brigid Kosgei và Ruth Chepngetich tham gia nhóm những phụ nữ chạy FM sub2:15. Cô là người thứ ba phá mốc này, và là người đầu tiên làm được điều đó bên ngoài Chicago. Gidey nỗ lực hết sức, nhưng chỉ về nhì. Sheila Chepkirui của Kenya có thành tích 2:17:29 để về thứ 3. Chân chạy 21 tuổi Tadu Teshome của Ethiopia phá PR 6 phút, từ 2:23:53 xuống 2:17:36, về thứ 4.

Lẽ ra đã có một kỉ lục thế giới ở Valencia?

Vào thứ Bảy, như thường lệ tại các giải Major, đã có một cuộc họp kỹ thuật giữa Ban tổ chức với các VĐV ưu tú và đội ngũ huấn luyện viên, để thảo luận về những chi tiết cuối cùng cho cuộc đua vào Chủ nhật. Một trong những chủ đề luôn là các nhóm dẫn tốc sẽ chạy ở tốc độ nào và trong bao lâu.

Thế nhưng, thông tin về đội dẫn tốc cho Gidey được giữ kín. Ban tổ chức cho biết sẽ có một nhóm chạy 69:30 trong nửa chặng đường, nhưng ai cũng hiểu rằng Gidey sẽ chạy nhanh hơn thế và Gemedu Dedefo, huấn luyện viên của Beriso, muốn biết tốc độ sẽ nhanh tới đâu. Dedefo cũng là HLV của Tigist Assefa, người đã chạy 2:15:37 để vô địch Berlin Marathon hồi tháng 9. Ông biết rằng Beriso đã chạy nhanh hơn khi tập luyện cho Valencia so với Assefa trước Berlin.

“Khi họ nói rằng Letesenbet Gidey có thể lập kỷ lục thế giới, chúng tôi cũng nghĩ trong đầu rằng Beriso có thể lập kỷ lục thế giới,” Dedefo nói. Kỉ lục thế giới marathon nữ hiện tại là 2:14:04, do Kosgei lập tại Chicago Marathon 2019.

Dedefo cuối cùng đã có được thông tin rằng Gidey sẽ nhắm mục tiêu chạy nửa đầu trong 67:00, và hướng dẫn Assefa thực hiện theo.

Màn trình diễn của Beriso ở Valencia gợi ra một câu hỏi rõ ràng: làm thế nào mà một phụ nữ với PR 2:20, người hầu như không chạy đua trong hai năm qua, lại có thể chạy nhanh hơn tất cả để đứng hạng ba trong danh sách chạy marathon nhanh nhất mọi thời đại?

Dedefo cho biết sau khi chạy 2:22:15 tại Giải Marathon Praha 2017, Beriso đã phải đối mặt với một loạt chấn thương ở chân và đầu gối. Ông nói rằng cô không bao giờ hoàn toàn khỏe mạnh trong 5 năm sau đó, mặc dù thành tích của cô tại một số cuộc đau không quá tệ (2:28:56 và về hạng 6 tại Toronto 2018, vô địch Mumbai 2020 với thời gian 2:24:51). Nhưng năm nay, Dedefo cho biết Beriso đã có thể tập luyện hoàn toàn khoẻ khoắn, và cô có thể thi đấu với 100% phong độ tại Valencia, sau khi chạy 2:25 ở độ cao ở Mexico City vào tháng 8.

Dedefo cũng lưu ý rằng khi Beriso chạy 2:20:48 trong màn ra mắt marathon đầu tiên, cô ấy không dùng đôi siêu giày với đế carbobn. Nếu cô dùng “siêu giày”, thành tích của cô có lẽ sẽ là 2:17.

Vì thế, thật dễ hiểu khi Dedefo đã tức giận sau cuộc đua rằng pacer chính thức còn lại đã không đi cùng Beriso khi cô bứt lên dẫn đầu vào cuối cuộc đua, thay vào đó chọn ở lại với Gidey.

“Chặng cuối cùng của cuộc đua, quãng đường khó khăn nhất, các pacers đã không giúp cô ấy,” Dedefo nói. “Nếu ai đó dẫn tốc, cô có thể lập kỷ lục thế giới ngày hôm nay… Đội dẫn tốc không đối xử bình đẳng với chúng tôi. Bốn pacers cho một vận động viên duy nhất (Gidey).”

Vấn đề đội dẫn tốc nam giới sẽ xử lý thế nào khi dẫn tốc cho cuộc đua dành cho nữ sẽ trở nên phức tạp nếu có hơn 1 nữ VĐV tranh chấp ngôi vô địch: bạn không muốn tạo ra tình huống trong đó một VĐV có lợi thế hơn VĐV trong một cuộc đua sát nút. Nhưng điều đó không thực sự áp dụng ở đây, bởi vì Beriso rõ ràng sẽ đánh bại Gidey ở phút cuối, dù có hay không có pacer.

Mục tiêu là lập kỷ lục thế giới, và chỉ có một người phụ nữ ở cuối cuộc đua vẫn đang cố gắng đạt kỷ lục thế giới. Đội dẫn tốc lẽ ra phải đi cùng với Beriso.

Dedefo vẫn tin rằng một ngày nào đó Beriso có thể lập kỷ lục thế giới – “Cô ấy có thể chạy 2:12, tôi rất tin tưởng.” anh ấy nói. Nhưng một VĐV có thể chỉ tham gia một hoặc hai cuộc chạy marathon trong đời với điều kiện tốt như chúng ta đã thấy ở Valencia ngày hôm qua.

Gidey thì sao? Kỳ vọng vào Gidey là cực kỳ cao đối tại giải đấu này. Hợp lý thôi, bạn có thể mong đợi điều gì khác ở người đang nắm giữ kỷ lục thế giới ở cự ly 5.000, 10.000, 15 km và bán marathon? Gidey cũng đang đặt mục tiêu cao vì cô ấy muốn phá kỷ lục thế giới. Thế rồi, cô ấy không thể hoàn thành mục tiêu đó, – “chỉ” đạt thành tích chạy 2:16:49, xếp thứ 5 mọi thời đại. Và rồi, dù đây là màn ra mắt marathon nhanh nhất từ ​​​​trước đến nay, người ta nói rằng cô đã thất bại.

Gidey và huấn luyện viên của cô đã có một kế hoạch tốt và họ đã thực hiện nó gần như hoàn hảo cho đến khi đạt gần 35k. Vấn đề khá đơn giản. “Sau 35 km, tôi oải rồi,” Gidey cười khúc khích nói.

Vâng, ngay cả những vận động viên giỏi nhất thế giới cũng cảm thấy oải. Nhưng nhìn chung, đây là một cuộc đua không tệ với cho Gidey. Giờ cô ấy đã hiểu cần chuẩn bị những gì cho cuộc đua marathon, và bản thân mình sẽ cảm thấy thế nào khi chạy 35 km ở tốc độ tương đương FM 2:14. Cô ấy sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn cho những giải đấu tới, cô chẳng nghi ngờ gì việc một ngày nào đó mình sẽ phá kỷ lục thế giới.

“Tôi sẽ lập kỷ lục vào lúc khác, không vấn đề gì,” Gidey nói.

Ngoài ra, lần tới khi Gidey thi đấu marathon, cô ấy sẽ quen với khối lượng tập luyện nặng hơn. Mileage khi tập cho giải Valencia của Gidey là 115 dặm/tuần, cao hơn đáng kể con số 80 dặm/tuần mà cô thường có khi tập cho các cuộc đua trong sân vận động.

Thành tích tốp đầu