Cụ ông 83 tuổi vô dịch giải việt dã thế giới

Tôi đã giành chức vô địch việt dã thế giới ở tuổi 83 như thế nào

Bảy mươi năm sau cuộc thi chạy xuyên quốc gia đầu tiên của mình và 46 năm sau khi thi đấu với tư cách là một vận động viên điền kinh ưu tú, tác giả của bài viết này đã thi đấu—và giành chiến thắng—trên một chặng đường khắc nghiệt ở nước Úc.

Roger Robinson

27 Tháng hai, 2023

Cuối tuần trước, ở Bathurst, Úc, tôi đã làm một việc mà tôi nghĩ rằng mình sẽ không bao giờ có thể thực hiện lại: Tôi đã một lần nữa tham gia Giải vô địch việt dã thế giới. Không phải cuộc đua mở rộng dành cho nam chính như tôi đã từng thi đấu cho đội tuyển Anh năm 1966 và New Zealand năm 1977. Không phải ở tuổi 83. Nhưng là lần đầu tiên, liên đoàn điền kinh thế giới bổ sung thêm giải vô địch Masters, và – giống như một giấc mơ – tôi đã tham gia một lần nữa mà còn vượt qua một người Úc cực kỳ kiên cường để giành chiến thắng.

Nếu bạn tin rằng chạy bộ sau độ tuổi 80 là chậm chạp, nhàn nhã, hãy đợi cho đến khi bạn tới đó, cố gắng chạy tối đa trong khả năng của mình, và bạn rẽ ngoặt gấp ở nửa đường và thấy rằng bạn đang bị một người Úc gầy gò cao lêu nghêu theo sát với chiếc M80 trên bib cùng vẻ mặt cau có đe dọa như Mel Gibson trong Lethal Weapon.

Robinson leo dốc giữa cuộc đua (Ảnh: Kathrine Switzer)

Người đàn ông đó tên là James Harrison, và chính ông ấy khiến tôi phải nỗ lực để chiến thắng cuộc đua. Trong nhiều năm tôi đã thắng và thua nhiều cuộc thi chạy khó khăn, và đây là một trong những cuộc đua khó khăn nhất. Chiến thuật khả thi duy nhất là không được giảm bớt áp lực. Cuối cùng, tôi đã vượt qua ông ấy ba phần tư trong quãng đường 4 km, ở vòng đua thứ hai dài 2 km, khi chúng tôi thở hổn hển lúc leo lên một ngọn đồi dốc lớn có bề mặt gồ ghề đã làm tan nát trái tim của nhiều người vào cuối tuần đó. Cuối cùng, tôi cảm thấy ông ấy ngã xuống. Cần có sự kiên trì, nhiều tháng tập luyện cao độ (bao gồm cả việc chạy leo đồi) và nhiều năm học hỏi những mưu mẹo mà bộ môn việt dã  cần có. Đây là một giải đua mà mọi quyết định đều quan trọng về bạn định đặt bước chạy tiếp theo của mình ở vị trí nào. Mỗi lần leo dốc đến cạn kiệt oxy đều yêu cầu bạn phải giữ đà vượt qua đỉnh, mọi lần xuống dốc là lượt tấn công dành cho bản thân bạn, không phải  để phục hồi, mọi khúc cua gấp đều cần có sự bình tĩnh xử lý và kiểm soát tốc độ. Những điều đó không dễ dàng đạt được khi bạn đã ngoài 80 tuổi (và trong trường hợp của tôi thì phải thay hai đầu gối), nhưng đó là Giải vô địch thế giới về chạy việt dã, và chúng tôi ở đó để thực hiện những bài kiểm tra này. Tôi không nghĩ cảm giác hồi hộp khi chiến thắng cuộc thi lần này giống như lần trước đó. Nhưng nó là cảm xúc thật, và nó có một ý nghĩa  đặc biệt quan trọng đối với cá nhân tôi. Trong quá khứ tôi đã từng chạy giải vô địch thế giới cấp cao với thành tính không phải ở mức  mức tốt nhất. Không có gì có thể thay đổi những kết quả đó, nhưng lần này tôi cảm thấy là thời điểm thích hợp để thực hiện điều này.

Cảm giác đạt được thành tích là điều vô cùng đặc biệt mà ít thứ trong những năm cuối đời có thể sánh được.

Các giải chạy buồn chán  không còn nữa.

Điền kinh Thế giới, dưới thời Tổng thống Seb Coe (người đã học chạy việt dã ở Anh khi còn ở tuổi thiếu niên), đã trở nên mệt mỏi với việc tổ chức các giải vô địch chạy việt dã trên những đường đua ngựa an toàn bằng phẳng nhàm chán, giống như những cuộc đua mà tôi đã gặp trong những ngày còn ở trường trung học. Họ quyết định chấp nhận một số rủi ro về an ninh để hồi sinh môn thể thao này. Quản trị viên cấp cao người Mỹ David Katz hiện đóng vai trò cố vấn cho giải việt dã xuyên quốc gia tầm cỡ thế giới, đã  rất kiên định với việc tổ chức giải chạy diễn ra trong điều kiện đời thực.  “Chạy việt dã có một điều đặc biệt, đó là địa hình. Điều đáng nói, mỗi người phải có sự khác biệt, sự độc đáo riêng vì cuộc đua này di chuyển khắp thế giới. Giới truyền thông và công chúng cần hiểu rằng chạy việt dã đặc biệt bởi những thử thách của nó, không giống như cuộc thi chạy đường dài khác,” Katz nói ở Bathurst.

Giải vô địch trước đó vào năm 2019 tại Aarhus, Đan Mạch, đã khiến cả thế giới bàn tán xôn xao về đường đua bao gồm các đường vòng trên mái cỏ dốc đứng của Bảo tàng Moesgaard. Lần này (sau một số lần hoãn liên quan đến Covid), người Úc đã chọn địa hình đường chạy là một vùng hẻo lánh của nước Úc. Ở bên sườn núi Panorama, đổ nát và không thể đoán trước được, đường đất nhão, cỏ lau xù xì xám xịt và những ngọn đồi ma quỷ. Những cây bạch đàn xanh nằm rải rác là những bóng râm duy nhất. Mỗi buổi sáng, bạn có thể tìm thấy phân kangaroo tươi.

Gói vô địch cấp cao của nam tại một đoạn đường địa hình toàn bùn nhão

(Ảnh: Cameron Spencer/Getty Images for World Athletics )

Họ còn thêm một số thử thách để làm cho nó trở nên độc đáo hơn nữa theo kiểu phong cách Úc. Có một “billabong”, bùn ướt sâu đến mắt cá chân nguy hiểm khiến nhiều người chạy bị trượt và ngã nhào xuống đất.  Có một đoạn chạy xuyên qua khu vực trồng nho của một nhà máy rượu, tiếp theo là những khúc cua hẹp, và, để vinh danh vòng đua mô tô của Bathurst, một cú “chicane” nơi bạn phải vượt qua một rừng lốp ô tô. Cao trên một sườn đồi khô cằn có một dải đất tên là “Bãi biển Bondi”, cát lún sâu được trang trí bằng cờ của nhân viên cứu hộ và biển báo “Cẩn thận với cá mập”. Một trò đùa của người Úc, nhưng đối với các vận động viên, đó là một sự thử nghiệm thay đổi nhịp đua, một phản ứng khác đối với thách thức về đường quanh và địa hình. Không có loại chạy khác làm điều đó. Chạy việt dã là môn thể thao gần gũi nhất giúp chúng ta thực sự tương tác với trái đất.

Sức nóng, Sấm chớm chớp và Lòng dũng cảm

Thêm vào đó là cái nóng mùa hè vùng hẻo lánh, 95 độ F cho các cuộc đua chính vào chiều muộn thứ bảy.

Trong các cuộc đua khác nhau, một số vận động viên đã được đưa đến bệnh viện và ít nhất bốn người đã bất tỉnh trong cuộc đua, và có vẻ như trong số đó có bao gồm cả runner dẫn đầu cuộc đua được nhiều phụ nữ yêu mến, Letesenbet Gidey (Ethiopia), người đã suy sụp nghiêm trọng và mắt lờ đờ khi cô ấy bị vận động viên Beatrice Chebet (Kenya) vượt qua trong gang tấc khi về đích.

Khi một cơn bão nghiêm trọng vào buổi tối đến gần, những đám mây của nó giống như những tay đua đen tối, cuộc đua nam vội vã tiến về phía trước và Jacob Kiplimo, 22 tuổi, người Uganda, đã giành danh hiệu lớn đầu tiên của mình trong khi những tia chớp lóe lên sau ngọn núi và những cơn gió dữ dội khiến các vận động viên chạy loạng choạng . Những người chạy chậm hơn bị cuốn vào cơn mưa xối xả. Người Úc quả thật làm gì cũng rất độc đáo và phong cách riêng.

Đối với tôi và nhiều người khác, giải chạy tổ chức ở Úc là một cơ hội bất ngờ. Ba tháng trước cuộc đua, tổ chức Điền kinh Thế giới và Điền kinh Master Thế giới thông báo rằng họ đang kết hợp để thêm giải vô địch Master, một phần của chính sách mới để biến sự kiện thành một lễ hội xuyên quốc gia, cũng như các giải vô địch cá nhân và đội ưu tú của thế giới. Có đến hàng trăm khán giả, số lượng gấp đôi so với số người tham gia cuộc thi. Tôi đã gặp rất nhiều bạn cũ ở đó, nó giống như một cuộc hội ngộ của các vận động viên chạy bộ toàn cầu. Ngoài các đối thủ thông thường đến từ Châu Âu, Bắc Mỹ và Châu Phi, còn có các đội đến từ Fiji, Papua New Guinea, Tonga và các quốc gia Thái Bình Dương khác, không ai trong số họ thực sự là những người tham gia vào môn thể thao – một phần thiết yếu của mùa đông lạnh giá.

Nắm bắt khoảnh khắc

Tôi đoán một người 83 tuổi, người đã từng chạy việt dã thế giới lần cuối vào năm 1977 là một phiên bản khác. Tôi không bao giờ có thể tưởng tượng ra điều này. Tôi đã từ bỏ việt dã mãi mãi, tôi tin rằng khi bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình của tôi thừa nhận, sau khi ông ấy quan sát tôi và cái đầu gối mà ông ấy cấy ghép vật lộn trên đường lầy lội, đã khiến ông ấy gặp ác mộng trong nhiều tuần.

Nhưng cuộc đời chạy đua đã dạy tôi rằng bạn phải nắm bắt đúng thời điểm. Trước khi tham gia, tôi đã xem các video về địa hình đường đua, và điều đó giống như một diễn viên giỏi trông còn hấp dẫn hơn nhiều so với thực tế. Khi tôi thực sự nhìn thấy những con dốc, tôi nghĩ rằng mình đã mất trí. Nhưng một điều khác mà tôi học được là khi chạy, chỉ có một điều chắc chắn tuyệt đối—bạn sẽ không chạy tốt nếu bạn không tham gia cuộc đua.

Robinson trên bục vinh quang  (Ảnh: Kathrine Switzer)Tôi đã đăng kí.

Tôi đã thực hiện. Tôi đã nắm bắt khoảnh khắc của mình. Tôi có cảm giác vô cùng hồi hộp khi chiến thắng một cuộc đua. Tôi may mắn ở chỗ bề mặt của đường chạy (hầu hết) không quá gập ghềnh hoặc quá mềm, và tôi đã may mắn khi một số vận động viên hàng đầu châu Âu và Nam Mỹ không tham gia cuộc thi. Trong mọi cuộc đua, bạn chỉ có thể cạnh tranh với những người có mặt ở đó.

Những bạn đọc trẻ xin lưu ý. Vào tháng 1 năm 1953, ở tuổi 13, tôi đã tham gia cuộc đua xuyên quốc gia đầu tiên của mình, trong giải đấu giữa các nhà ở trường trung học của tôi. Bảy mươi năm là một vận động viên chạy bộ. Bạn không bao giờ biết một cuộc đua ở trường trung học có thể dẫn đến điều gì. Được vinh danh là nhà vô địch thế giới ở tuổi 83 là một cách tuyệt vời để ăn mừng sự kiện đáng nhớ này , và ở tuổi này, tôi chắc chắn có thể được tha thứ cho sự suy giảm trí nhớ, nếu đôi khi tôi quên nói thêm “hơn 80 tuổi”. Đó cũng có thể là một cách hay để kết thúc bảy mươi năm hoạt động.

Roger Robinson đã điều hành giải vô địch việt dã thế giới cho Anh và sau đó là New Zealand, đồng thời lập kỷ lục Masters là 2:20:15 tại Boston Marathon. Ông được coi là tác giá kiệt xuất trong lịch sử về chạy bộ. Ông ghi lại lịch sử từ góc nhìn cá nhân trong cuốn sách “When Running Made History” (Nhà xuất bản Đại học Syracuse) và ông nghiên cứu về các câu chuyện hay nhất của môn thể thao này một cách đầy sống động và chính xác trong cuốn sách mới của mình , “Running Through Time: the Greatest Running Stories Ever Told (Meyer & Meyer)”. Sách có bán sẵn tại Amazon và tất cả các cửa hàng trực tuyến và hiệu sách.

Bích Ngọc

(Dịch và biên tập, bài viết trích dẫn thông tin từ .outsideonline.com)