BORN TO RUN – SINH RA ĐỂ CHẠY – CHƯƠNG 6 (P1)

——————–

“Cứ như trò bịp vậy.”

Salvador và tôi khởi hành vào sáng hôm sau, đua với mặt trời về phía rìa thung lũng. Salvador đi nhanh khủng khiếp, chẳng thèm để ý các chỗ ngoặt gấp và dùng bàn tay của mình cào thẳng lên mặt vách núi như một kẻ phạm tội đang cố bò lên tường trại giam. Tôi cố gắng hết sức để bám theo, mặc dù càng ngày tôi càng tin chắc rằng chúng tôi đang bị lừa.

Càng bỏ xa ngôi làng của Ángel lại phía sau, cái ý nghĩ lẩn quẩn rằng câu chuyện về gã Ngựa Trắng kia chỉ là một hàng phòng thủ cuối cùng chống lại những kẻ đến từ bên ngoài để sục sạo tìm kiếm các bí mật của người Tarahumara. Như tất cả các phi vụ lừa bịp vĩ đại, câu chuyện về một gã Độc Hành trên vùng núi cao Sierra nằm lửng lơ giữa hoàn hảo và hoang đường; tin tức về việc có một môn đệ đến từ thế giới hiện đại học theo cách thức của người Tarahumara còn hơn những gì tôi trông đợi, khiến nó trở nên quá hay ho đến mức khó tin. Gã Ngựa Trắng này có vẻ giống như lời đồn đại hơn là sự thực, khiến tôi nghĩ rằng Ángel đã mệt mỏi với những câu hỏi của tôi, và sáng tác ra một nhân vật hư cấu để thế thân, rồi trỏ chúng tôi về phía đường chân trời và biết rằng chúng tôi sẽ phải vượt hàng trăm dặm khó khăn trước khi tỉnh ngộ ra.

Tôi không bị hoang tưởng; đây không phải lần đầu tiên một câu chuyện phù phiếm được dùng để phủ một màn khói hư ảo lên những Người Chạy Bộ. Carlos Castaneda, tác giả của cuốn Don Juan nổi tiếng vào thập niên 60, đã không hề do dự kể về những người Tarahumara khi miêu tả các pháp sư ma thuật người Mexico với sự uyên thâm và sức bền đáng kinh ngạc. Nhưng hiển nhiên là trong nỗi cảm thông day dứt, Castaneda đã cố tình gọi nhầm tên bộ lạc này thành người Yaquis. Rõ ràng là Castaneda đã cảm thấy rằng, trong trường hợp các cuốn sách của ông làm dấy lên một cuộc xâm lược của đám híp pi mê xương rồng đất Mễ, thì những người Yaguis mạnh mẽ sẽ tự bảo vệ mình tốt hơn nhiều so với những người Tarahumara hiền hậu.

Nhưng dù có nghi ngờ rằng mình vừa bị lừa kiểu Castaneda, thì một sự kiện bất thường đã thúc tôi dấn bước tiếp trong cuộc săn tìm này. Ángel đã cho chúng tôi trọ lại một đêm trong căn phòng trống duy nhất mà anh ta có, một túp lều đắp bằng bùn nhỏ bé, được dùng như trạm xá của ngôi trường. Sáng hôm sau, anh ta tử tế mời chúng tôi cùng ăn bữa sáng có món đậu và bánh ngô nặn bằng tay trước khi chúng tôi rời đi. Đó là một buổi sáng se lạnh, và khi chúng tôi ngồi ngoài, hơ tay trên những cái bát nghi ngút khói, một lũ trẻ con đi túm tụm qua chỗ chúng tôi ra khỏi phòng học. Thay vì để bọn trẻ phải chịu lạnh trên ghế ngồi, thầy của chúng đã cho chúng nghỉ để làm nóng người theo kiểu Tarahumara – đồng nghĩa với việc tôi may mắn có cơ hội chứng kiến rarájipari, trò chơi chạy bộ của người Tarahumara.

Ángel đừng lên và chia bọn trẻ ra làm hai đội, trai gái lẫn lộn. Sau đó, anh ta lấy ra hai quả bóng bằng gỗ, mỗi quả có kích thước bằng một quả bóng chày, và tung từng quả về phía một thành viên mỗi đội. Anh ta giơ sáu ngón tay; chúng sẽ chạy sáu lượt từ trường học xuống dòng sông, với tổng cự ly khoảng bốn dặm. Hai cậu bé thả quả bóng xuống đất và cong bàn chân đỡ quả bóng lên, bóng được giữ thăng bằng phía trên các ngón chân của chúng. Chúng chầm chậm cong người thấp xuống và…

Vayan! Đi!

Hai quả bóng vay vụt qua chỗ chúng tôi, tâng khỏi bàn chân của hai cậu bé như thể bị bắn đi từ súng ba-zô-ka, và lũ trẻ chạy ào theo bóng dọc theo đường mòn. Hai đội có vẻ khá ngang tài ngang sức, nhưng tôi sẵn sàng đặt cửa cho bên được dẫn dắt bởi Marcellino, một cậu bé mười hai tuổi trông như Đuốc Sống; cái áo đỏ tươi của cậu phất phơ sau lưng như ngọn lửa và chiếc váy trắng quất quanh đôi chân như một làn khói. Ngọn Đuốc đuổi kịp bóng của đội mình khi nó vẫn còn đang lăn. Cậu lại cặp nó một cách tài tình lên phía trên các ngón chân và đá tung nó xuống đường mòn mà hầu như không hề làm chậm đi nhịp chạy.

Cách mà Marcellino chạy đáng kinh ngạc đến mức khó mà cảm nhận hết ngay lập tức. Hai bàn chân của cậu nhảy nhót như điên giữa các viên đá, nhưng tất cả phần cơ thể phía trên đôi chân lại tĩnh lặng, gần như không chuyển động. Nhìn từ phần hông trở lên, bạn sẽ nghĩ rằng cậu bé đang trượt pa-tanh. Với cằm ngẩng cao và mớ tóc đen xoã ra trên trán, trông cậu ta như vừa bước thẳng ra từ một bức tranh áp phích của Steve Prefontaine trên tường phòng ngủ của các ngôi sao điền kinh trường trung học ở Mỹ. Tôi cảm thấy như mình vừa tìm thấy Tương lai của Chạy Bộ Hoa Kỳ, sống cách đây năm trăm năm trước. Một đứa trẻ tài năng và đẹp trai đến vậy sinh ra để có hình in trên các hộp ngũ cốc.

“Sí, de acuerdo,” Ángel nói. Có, tôi nghe thấy anh rồi. “Nó đã ăn vào máu của cậu bé. Cha của nó là một nhà vô địch vĩ đại.”

Cha của Marcelino, Manuel Luna, có thể đánh bại hầu hết bất cứ ai trong một trận rarájipari xuyên đêm, phiên bản người lớn của trò chơi mà tôi đang được chứng kiến. Môn bóng rarájipari là trái tim và tâm hồn của người Tarahumara, Ángel giải thích; tất cả những gì làm cho người Tarahumara trở nên độc đáo đều được trình diễn trong sự cuồng nhiệt của một trận rarájipari.

Trước tiên, hai ngôi làng sẽ gặp nhau và dành cả đêm để đặt cược, đồng thời cụng những li tesguino, loại bia ngô tự ủ, nặng đến rộp cả họng. Khi mặt trời mọc, đội bóng của hai làng sẽ bắt đầu thi đấu, với khoảng từ ba đến tám người chạy bộ mỗi bên. Các thành viên của đội sẽ chạy ngược xuôi trên một dải đường mòn dài, đưa bóng của mình lên phía trước như cầu thủ bóng đá dẫn bóng bứt phá. Cuộc đua có thể kéo dài đến hai mươi tư, thậm chí là bốn mươi tám giờ, được thống nhất từ đêm hôm trước, nhưng các cầu thủ chẳng bao giờ được ra nghỉ hay ngơi bước; với quả bóng nảy tưng khắp nơi và ba mươi hai cái chân di chuyển như chớp mỗi bên, họ hầu như lúc nào cũng đang trên đầu ngón chân, lúc thì dâng lên, đổi hướng hay chạy hình chữ chi.

“Chúng tôi nói rarájipari là trò chơi của cuộc sống,” Ángel nói. “Anh sẽ không thể biết nó sẽ khó khăn đến thế nào. Anh sẽ chẳng biết bao giờ nó kết thúc. Anh không thể điều khiển nó. Anh chỉ có thể điều chỉnh.”

Và, anh ta nói thêm, không ai có thể vượt qua nó một mình. Ngay cả một siêu sao như Manuel Luna cũng không thể chiến thắng nếu không có cả một ngôi làng phía sau. Bạn bè và gia đình cung cấp năng lượng cho các đấu thủ bằng cháo ngô. Khi đêm xuống, dân làng sẽ đốt các que acate, các cành thông nhiều nhựa, và những người chạy bộ đua xuyên màn đêm dưới ánh đuốc. Để chịu đựng nổi một thử thách như vậy, bạn phải hội tụ đủ những phẩm chất của người Tarahumara – sức mạnh, lòng kiên trì, khả năng hợp tác, lòng quyết tâm và sự kiên định. Và hơn hết, bạn phải yêu chạy bộ.

“Thằng nhóc đó sẽ giỏi không kém gì cha nó,” Ángel nói, gật gật đầu về phía Marcelino. “Nếu tôi mà cho phép, thì nó có thể chơi như vậy suốt cả ngày.”

Khi Marcelino tới bờ sông, cậu vòng lại và lăn quả bóng tới một cậu bé con sáu tuổi đã mất một chiếc xăng đan và đang loay hoay với dây lưng. Trong vài khoảnh khắc huy hoàng, Nhóc Một Giày dẫn đầu đội của mình và vui sướng về điều đó, cậu bé vừa nhảy nhót trên một chân trần vừa cố giữ cho váy khỏi bị tuột xuống. Đó là lúc tôi bắt đầu cảm nhận được sự tài tình của môn rarájipari. Chính vì đường mòn lổn nhổn và các vòng lặp quay đi quay lại, trò chơi này tự thân nó có khả năng làm cân bằng các trận đấu; quả bóng nảy lung tung khắp nơi như viên bi trong trò pinball, nhờ đó, những đứa trẻ chậm chạp hơn vẫn có thể theo kịp mỗi khi Marcelino phải moi quả bóng ra từ một kẽ đá. Sân chơi có khả năng tự câng bằng, khiến ai cũng bị thách thức và không ai bị đẩy ra ngoài cuộc.

Lũ trẻ cả trai lẫn gái thi nhau chạy ào ào lên và xuống con dốc đường mòn, nhưng không đứa nào có vẻ quan tâm đến chuyện thắng thua; không có tranh cãi, chẳng có phô diễn, và, đáng chú ý nhất là, không có chỉ đạo. Ángel và thầy giáo đang theo dõi trận đấu một cách vui vẻ và chú ý một cách cao độ, nhưng không hò hét chỉ dẫn. Họ thậm chí còn không cổ vũ. Bọn trẻ tăng tốc khi cao hứng, giảm tốc khi bớt phấn khích, và thỉnh thoảng dừng lại lấy hơi dưới bóng cây khi vừa chạy quá sức và bắt đầu hổn hển.

Nhưng không giống như hầu hết các đứa trẻ khác, Marcelino dường như không bao giờ chậm lại. Cậu chẳng hề biết mệt, lướt ngược lên dốc hay đổ dốc đều nhẹ nhàng, hai chân cậu bé khua theo nhịp bước ngắn, uyển chuyển một cách đáng ngạc nhiên nhưng chuyển động vẫn mượt mà, không giật cục. Cậu khá cao so với đám trẻ con Tarahumara, và có cùng nụ cười mỉm hay lướt qua trên mặt Michael Jordan trong khoảnh khắc hồi hộp của trận đấu khi đồng hồ đang tiến gần đến điểm kết thúc trận đấu. Trong lượt chạy cuối của đội mình, Marcelino tung một cú đá đưa bóng đi chéo vào một tảng đá phía bên trái, tính toán hướng bóng nảy, và chạy đúng đến vị trí trí để nhận đường chuyền của chính mình, đỡ bóng khi đang ở trên không và chạy nốt quãng gần năm chục mét còn lại, trên mặt đường mòn lổn nhổn đá như dưới lòng sông, chỉ trong vài giây đồng hồ.

Ángel cầm một cái xẻng gõ vào một thanh sắt. Trận đấu kết thúc. Lũ trẻ lại trở vào trong ngôi trường, mấy đứa lớn hơn thì bê củi để tiếp cho đống lửa ngoài trời của trường. Một vài đứa đáp lại lời chào của chúng tôi; nhiều trong số chúng chỉ nghe những từ tiếng Tây Ban Nha đầu tiên khi chúng bắt đầu đi học. Tuy nhiên, Marcelino bước ra khỏi hàng và tiến lại gần. Ángel kể cho cậu bé về dự định của chúng tôi.

“Que vayan bien,” Marcelino nói. Chúc lên đường may mắn.

“Caballo Blanco es muy norawa de mi papá.”

Norawa? Tôi chưa từng nghe từ này bao giờ. “Ý cậu bé là gì?” tôi hỏi Salvador. “Caballo là một huyền thoại mà bố cậu ta biết à? Là một câu chuyện mà ông ta hay kể?”

“Không,” Savaldor nói. “Nowara nghĩa là bạn.”

“Caballo Blanco là bạn tốt của bố cháu à?” tôi hỏi.

“Sí.” Marcelino gật đầu, trước khi biến mất vào trong trường. “Ông ấy thực sự là một người tốt.”

——— Chương 6 còn tiếp ———-