Doping trong điền kinh: câu chuyện của Shelby Houlihan (phần 2)

Phần 1

Quy trình xét nghiệm doping

Các vận động viên điền kinh chuyên nghiệp có thể được xét nghiệm máu hoặc nước tiểu bất cứ lúc nào. Khi có tên trong danh sách của WADA — gồm khoảng 500 vận động viên điền kinh hàng đầu trên thế giới — họ được yêu cầu cập nhật vị trí của mình mọi lúc và cung cấp khoảng thời gian một giờ hàng ngày tại địa điểm đã xác định nơi họ sẽ có sẵn để xét nghiệm đột xuất. Các vận động viên có thành tích tốt được kiểm tra thường xuyên hơn. Các vận động viên đã từng có mẫu kết quả bất thường hoặc không đạt tiêu chuẩn sẽ được kiểm tra thường xuyên hơn. Chúng ta không rõ liệu Houlihan có các mẫu bất thường trước đó hay không.

Nếu ai đọc đọc tự truyện của Meb, “Chạy bộ để vượt qua”, sẽ biết Meb đã ấn tượng thế nào với những kỳ xét nghiệm đột xuất. Nếu vận động viên vắng mặt tại những lần xét nghiệm đột xuất, điều này cũng có thể trở thành lý do để họ bị buộc tội, như trường hợp vi phạm của Wilson Kipsang, người từng giữ kỷ lục thế giới marathon và giành nhiều chức vô địch giải Major.

Khi chuyên viên kiểm soát doping đến, họ sẽ theo sát vận động viên để các vận động viên không thể gian lận. Thực tế điều này đã từng xảy ra; bạn hãy google từ “Whizzinato”, một loại nước tiểu tổng hợp có thể dùng để giả dạng nước tiểu của vận động viên. Sau đó, chuyên viên giám sát sẽ yêu cầu vận động viên lấy mẫu nước tiểu. Mẫu nước tiểu (trong một số trường hợp là mẫu máu) được thu thập và chia thành hai mẫu A và B, dưới sự chứng kiến của vận động viên. Các mẫu xét nghiệm sau đó được niêm phong và dán nhãn kèm theo dãy số nhận dạng (không ghi tên của vận động viên) và gửi đến phòng thí nghiệm kiểm tra chất kích thích. Không xét nghiệm viên nào có thể biết mẫu thử thuộc về vận động viên nào.

Nếu mẫu A dương tính thì kết quả và số định danh sẽ được gửi về cho cơ quan xét nghiệm; vận động viên sẽ được thông báo kết quả và đưa ra quyết định chấp nhận hoặc phản đối cáo buộc. Nếu phản đối, họ có thể yêu cầu xét nghiệm mẫu B. Nếu mẫu B âm tính, vận động viên sẽ vô tội và công chúng sẽ không bao giờ biết về vụ việc. Nếu mẫu B có kết quả chứa chất bị cấm trong đó, vận động viên sẽ bị buộc tội vi phạm.

Olivier Rabin, Tiến sĩ, Giám đốc cấp cao về khoa học và y học của WADA cho biết: “Hệ thống này được xây dựng để luôn luôn đảm bảo sự chính thực của vận động viên. Chúng tôi cực kỳ nghiêm ngặt khi tiến hành phân tích các mẫu. Ba xét nghiệm được tiến hành độc lập trên các mẫu thử  trước khi đưa ra kết quả cuối cùng. Đó là lý do tại sao rất ít trường hợp đủ điều kiện để được giảm án, vì hệ thống kiểm soát này vô cùng chặt chẽ.”

Khi một vận động viên có kết quả phân tích bất lợi — bất kể hoàn cảnh nào — họ sẽ bị coi là vi phạm điều luật chống sử dụng chất kích thích. Kể từ thời điểm này, các vận động viên sẽ phải có nghĩa vụ tự chứng minh sự trong sạch của mình. Không giống như hệ thống hình phạt ở Mỹ, bên buộc tội phải chứng minh hành vi phạm tội của bị cáo. Trong các vụ án chống doping, vận động viên muốn được kết luận là vô tội phải chứng minh rằng chất này vô tình do họ ăn hoặc uống phải.

Thời gian từ lúc kiểm tra đến khi có kết quả và thông báo của các cáo buộc sử dụng doping diễn ra rất lâu. Và thời gian càng trôi qua, càng khó khăn để một vận động viên vô tội chứng minh thứ họ đã vô tình chứ không phải cố ý. Những vận động viên chạy bộ chuyên nghiệp luôn phải chịu trách nhiệm về những gì đi vào cơ thể họ.

“Hệ thống được xây dựng để luôn luôn duy trì sự chính trực của vận động viên”

Để chống lại cáo buộc doping, trước tiên một vận động viên phải đưa vụ việc của mình ra Tòa án Kỷ luật Điền kinh Thế giới. Nếu họ thất bại ở vòng này, thông thường, lựa chọn cuối cùng của họ là kháng án lên Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS) có trụ sở tại Thụy Sĩ. Như chúng ta đã thấy, các vận động viên – cả có tội và vô tội – thường tranh luận về cáo buộc của họ, đặc biệt nếu họ có đủ khả năng tài chính để chi trả cho luật sư, người xét nghiệm, quản trị viên máy phát hiện nói dối và các chuyên gia khoa học.

Đối với Houlihan, sẽ không có thời gian để các quy trình này thực hiện đúng lộ trình giúp cô được minh oan kịp thời cho Olympic Trials của Mỹ diễn ra vào tháng Sáu. AIU đã mất bốn tháng để chính thức buộc tội cô. Vì thế, nhóm của cô buộc phải bỏ qua phiên tòa ban đầu và chuyển ngay sang bước cuối cùng, một trọng tài ràng buộc với CAS có thể sẽ đưa ra lệnh cấm bốn năm. Nhóm của Houlihan sẽ đặt cược sự nghiệp và danh tiếng của cô ấy vào khả năng cô đã vô tình ăn nhầm đồ ăn.