Đế dày và đế mỏng – Bạn nên chọn giày chạy bộ loại nào?

(Không phải là Pizza, mà là về giày chạy bộ) Giữa mê cung những công nghệ đế giày khác nhau, bạn nên chọn loại nào? Hãy cùng lắng nghe một vài lời khuyên từ chuyên gia Douglas Smiley đến từ Hoa Kỳ để lựa chọn loại đế giày phù hợp với bản thân.

Với sự phát triển của bộ môn chạy bộ, chúng ta phải đối mặt với vô số lựa chọn khi phải chọn cho mình một đôi giày chạy bộ. Giữa vô vàn những phong cách như giày đệm tối thiểu (minimalist), giày đệm tối đa (maximalist), giày đua với đệm bằng tấm carbon, chọn ra loại giày tốt nhất cho bản thân thực sự là một việc khó khăn. Khi nhìn vào thị trường giày, bạn có thể nhận thấy rằng mỗi lựa chọn đều sẽ đi kèm một cách lý giải phù hợp: Giày đệm tối thiểu sẽ giúp bạn chạy một cách tự nhiên như bản năng của loài người từ thời tiền sử, giày đệm tối đa sẽ mang lại sự hỗ trợ tuyệt đối giúp bảo vệ khớp … Vậy chúng ta nên chọn thế nào đây? Thực ra, câu trả lời nằm ở mỗi cá nhân, vì mỗi người sẽ cần một loại giày phù hợp với nhu cầu và thể trạng của bản thân. Nhằm giúp bạn vượt qua mê cung của những lựa chọn về giày chạy, dưới đây là một số lời khuyên từ chuyên gia Douglas Smiley.

Cuộc tranh cãi không dứt: Đệm tối thiểu và đệm tối đa

Không biết từ lúc nào, cuộc tranh cãi giữa trường phái đệm tối thiểu và đệm tối đa đã chia thành hai phe rõ ràng. Nếu bạn là người theo trường phái đệm tối thiểu, bạn sẽ bảo vệ quan điểm của mình với những luận điểm như sải chân ngắn hơn, chân dậm nhẹ nhàng hơn và bước chạy tự nhiên hơn. Ngược lại, những người theo trường phái đệm tối đa sẽ phản bác lại với luận điểm rằng đế dày giúp bảo vệ đầu gối và cổ chân tốt hơn, với hiệu quả càng rõ rệt cho những người có khoảng cách chạy hàng tuần khủng. Vậy ai đúng đây? Thực ra, như vô vàn những cuộc tranh cãi kiểu này, mỗi phong cách sẽ có ưu/nhược điểm riêng.

Tối thiểu hay tối đa?

Giày đệm tối thiểu quả là rất nhẹ và cho bạn cảm giác rằng bạn có thể rèn luyện sức mạnh cơ bắp ở chân theo cách này. Tuy nhiên, nếu bạn chạy quá nhanh mà chưa luyện tập đủ, chấn thương có thể ập đến. Cơ thể con người sẽ phản ứng rất khác nhau giữa việc chạy với đế dày hai phân rưỡi và chạy chân đất. Bạn cần có một thời gian làm quen dần dần để có thể chạy với giày đệm tối thiểu.

Giày đệm tối đa đem lại sự êm ái khi chân chạm đất mà nhiều người sẽ thích và cảm thấy guồng chân của mình được tăng lên. Để khắc phục sự gia tăng khối lượng giày khi đế dày thêm, các công nghệ tiên tiến đã được phát triển để sản xuất ra những chất liệu đế siêu nhẹ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khác nhau đã đưa ra các quan điểm không thống nhất về khả năng chấn thương do giày đệm tối đa đem lại. Một nghiên cứu do Đại học Oregan State, Hoa Kỳ tiến hành đã đưa ra nghi vấn rằng cơ chế vặn ngoài (eversion mechanics) do chạy với giày đệm tối đa có thể liên quan đến việc gia tăng nguy cơ chấn thương. Đồng thời, một điều đáng ngạc nhiên là nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng đệm tối đa, đệm tối thiểu và đệm bình thường không hề đem lại sự khác nhau về phản lực của mặt đất lên chân.

Tóm lại, khi khoa học vẫn chưa thể đưa ra kết luận cuối cùng về sự khác nhau giữa các loại đế giày, dựa trên ưu điểm của mỗi loại, chúng ta nên tự thử nghiệm và lựa chọn loại phù hợp nhất cho mình.

Bạn nên có nhiều hơn một đôi giày

Để lựa chọn chính xác đôi giày và độ dày tối ưu của đế thực sự là một nhiệm vụ bất khả thi cho bất cứ chân chạy nào. Do vậy, việc có nhiều hơn một đôi giày với độ dày đế và khối lượng khác nhau là một phương án phổ biến trong giới chạy, giúp bạn có nhiều sự lựa chọn hơn cho mỗi bài tập cụ thể. Đồng thời, do không phụ thuộc vào chỉ một đôi giày, cơ thể bạn sẽ không hình thành các thói quen xấu mà có thể dẫn đến chấn thương.

Bạn cũng cần lựa chọn dựa trên phong cách chạy của bạn, những trải nghiệm bạn đã có và khả năng kiểm soát áp lực lên cơ thể sau mỗi bước chạy. Những chân chạy thâm niên có khả năng chạy hiệu quả hơn, ở tốc độ cao hơn và có thể thích nghi tốt khi chuyển sang những đôi giày nhẹ với đế mỏng. Trong khi đó, những chân chạy mới có thể phải sử dụng đế dày kể cả khi chạy ở tốc độ thấp. Do vậy, lựa chọn nên đến từ sức khỏe và trải nghiệm của chính bản thân bạn vì mỗi người sẽ có những đặc trưng riêng. Vả lại, xét cho cùng, mục đích của một đôi giày là để đem lại trải nghiệm chạy dễ chịu hơn, giúp bạn khỏe hơn và đạt được mục tiêu mình đặt ra.

Hãy đa dạng hóa những lựa chọn, kể cả chạy chân không

Vậy lựa chọn nào là tốt nhất?

Để lựa chọn đôi giày mà bạn thích nhất, hợp với bạn nhất và giúp bạn chạy thoải mái nhất, chuyên gia Smiley đưa ra hai gợi ý sau:

Một, hãy bắt đầu bằng cách tự đánh giá bản thân. Các khía cạnh đánh giá bao gồm lịch sử chạy bộ, những lựa chọn đã phù hợp và không phù hợp với bạn, những chấn thương bạn đã gặp phải và mục tiêu bạn muốn đạt được trong tương lai. Sau khi trả lời được hết những điều trên, bạn có thể xin ý kiến từ một chuyên gia về chạy bộ. Những chuyên gia hoặc những cửa hàng giày chạy có uy tín có thể cung cấp cho bạn nhiều kiến thức và lời khuyên bổ ích giúp bạn khoanh vùng những lựa chọn phù hợp.

Hai, như đã nhắc đến ở trên, đừng giới hạn bản thân chỉ chạy duy nhất một đôi giày, kể cả khi bạn đã khá ưng đôi đó. Chạy với nhiều đôi giày khác nhau vừa giúp bạn giảm nguy cơ chấn thương, vừa cho bạn sự so sánh giữa các đôi với nhau, giúp bạn có thể hiểu hơn về phong cách chạy của mình và đưa ra lựa chọn phù hợp nhất qua thời gian. (Biên tập: Và cũng đừng ngại tốn kém, đằng nào bạn cũng xoay tua các đôi với nhau mà)

Lời cuối

Đừng ngại trải nghiệm những thứ mới lạ. Tất cả những công nghệ đã và đang được phát triển là để đem lại vô số những lựa chọn cho giới chạy bộ. Dù cho bạn có thể rất kết đôi giày hiện tại, hoàn toàn có khả năng một đôi khác còn phù hợp hơn khi bạn đã đánh giá thấu đáo các khía cạnh. Hãy lắng nghe cơ thể và là một người tiêu dùng thông thái!

—

Biên tập từ: “How much cushion do you need in your running shoes?” của tác giả Marc Lindsay