Gia đình Eliud Kipchoge bị đe doạ sau cái chết của Kelvin Kiptum

Eliud Kipchoge, vận động viên điền kinh từng hai lần vô địch Olympic, nói rằng anh đang lo ngại cho tính mạng của gia đình mình trước một chiến dịch lạm dụng online đang vô cớ gắn liền anh với cái chết của vận động viên đồng hương Kenya Kelvin Kiptum.

Kỷ lục gia cự ly marathon thế giới Kiptum có vẻ như đã bắt đầu thách thức sự thống trị của Kipchoge ở cự ly 42,195 km thì qua đời ở tuổi 24 trong một tai nạn xe hơi hồi tháng Hai vừa qua. 

Một số người dùng trên mạng xã hội bắt đầu cho rằng Kipchoge dính líu tới âm mưu sát hại Kiptum khi anh này đưa kỷ lục marathon thế giới xuống còn 2h 35s hồi tháng Mười năm ngoái tại giải Chicago.

“Tôi rất sốc khi mọi người trên các nền tảng mạng xã hội bảo rằng ‘Eliud liên quan tới cái chết của cậu ấy’,” chân chạy 39 tuổi chia sẻ với BBC Sport châu Phi. “Đấy là thông tin xấu nhất mà tôi từng nghe trong đời. Tôi nhận được rất nhiều điều tồi tề; rằng họ sẽ đốt trại (huấn luyện) của tôi, họ sẽ đốt những cơ sở đầu tư của tôi trong thành phố, họ sẽ đốt nhà tôi, đốt gia đình tôi. Những việc đó chưa xảy ra nhưng sớm muộn gì cũng sẽ xảy ra.”

Khi chứng kiến sự lệch lạc cũng như những tin đồn thất thiệt này, phản ứng đầu tiên của Kipchoge là kiểm tra xem gia đình mình có an toàn hay không.

“Tôi không có quyền lực để đến gặp cảnh sát và nói với họ rằng tôi đang gặp nguy hiểm. Vì vậy, tôi chỉ có thể bảo với gia đình mình phải hết sức tỉnh táo và thận trọng,” anh nói. “Tôi đã gọi cho rất nhiều người. Tôi thực sự thấy sợ khi con tôi đi học và từ trường về nhà. Thỉnh thoảng lũ trẻ vẫn đạp xe loanh quanh, nhưng chúng tôi phải dừng việc đó lại vì không biết chuyện gì có thể xảy ra cả. Chúng tôi phải đưa đón lũ trẻ vào buổi tối.

Con gái tôi học ở trường nội trú – vì vậy điều tích cực là con bé không tiếp cận với mạng xã hội – nhưng thật sự khó cho mấy đứa con trai của tôi khi phải nghe những câu kiểu như ‘Bố mày giết người’.”

Mất bạn bè và niềm tin

Kelvin Kiptum phá vỡ kỷ lục marathon thế giới của Kipchoge hồi tháng Mười năm ngoái ở Chicago, nhưng 4 tháng sau đó qua đời trong một tai nạn xe hơi

Kipchoge đã bị ảnh hưởng bởi cảm xúc trong một cuộc phỏng vấn thẳng thắn tại nhà của anh ở Eldoret, khi trao đổi về tác động của chiến dịch lạm dụng này gây ra cho mẹ của anh. 

“Thời khắc tồi tệ nhất của tôi là khi tôi cố gắng gọi cho mẹ,” Anh nói. “Mẹ tôi bảo ‘Cứ cẩn thận,’ và ‘Nhiều chuyện đang xảy ra.’ Tôi xuất thân từ một vùng quê rất dân dã. Và ở độ tuổi của mẹ, tôi nhận ra rằng mạng xã hội có thể vươn tới mọi nơi. Nhưng mẹ đã giúp tôi trở nên can đảm hơn. Đây thực sự là một tháng khó khăn.”

Tuy nhiên, Kipchoge, người thứ ba giành chức vô địch Olympic hai lần liên tiếp khi bảo vệ thành công danh hiệu của mình tại Tokyo 2021, đã quyết định không quá lo lắng về an toàn của bản thân.

“Tôi thấy chẳng việc gì phải thay đổi địa điểm huấn luyện cả, bởi vì cuộc đời tôi luôn mở,” anh giải thích. “Môn thể thao của chúng tôi không phải là tập luyện trong phòng kín, mà là ra ngoài để chạy. Tôi bước đi rất thoải mái trên đường phố.”

Kipchoge tuyên bố anh đã “mất tới 90%” bạn bè do cáo buộc sai lầm liên quan tới vụ việc của Kiptum và lạm dụng online.

“Tôi thực sự đau lòng khi nghe tin ngay từ những người đồng hương, bạn bè tập luyện, từ những người tôi có giao tiếp, và lời lẽ độc địa đều đến từ họ,” anh nói thêm. “Tôi thực sự buồn vì điều đó.”

Ảnh hưởng thành tích

Kipchoge nói rằng vụ lạm dụng online khiến anh mất ngủ và làm giảm hiệu suất của anh ở Tokyo Marathon hồi tháng Ba Đội nhóm của Kipchoge quyết định giữ cho anh khỏi tiếp xúc với mạng xã hội ngay từ những ngày đầu, nhưng anh bảo anh chẳng bao giờ nghĩ tới việc xoá tài khoản của mình cả.

“Nếu tôi xoá tài khoản thì chẳng khác gì tôi đang che giấu một điều gì đó,” anh nói. “Tôi sẽ giữ tài khoản của mình. Tôi chẳng làm gì sai cả.”

Tuy nhiên, anh tin rằng vụ lạm dụng mạng xã hội này ảnh hưởng đến hiệu suất thi đấu của mình. 

Tại Tokyo Marathon diễn ra vào ngày 3/3/2024, Kipchoge về thứ 10, thành tích thấp nhất của anh kể từ khi bắt đầu chinh phục cự ly này vào năm 2013, sau nhà vô địch Benson Kipruto tới hai phút rưỡi.

“Khi tới Tokyo, tôi có ba ngày không ngủ,” anh cho biết. “Đây là thành tích tệ nhất của tôi.”

Mặc dù vậy, anh vẫn có tên trong đội tuyển marathon của Kenya tham dự Olympics Paris 2024 hôm thứ Tư vừa rồi, và bây giờ đang tập trung vào việc tạo thêm lịch sử cho giải đấu này với mục tiêu giành ba huy chương vàng liên tiếp.

“Việc của tôi là phải đứng dậy và tiếp tục tiến tới mục tiêu,” Kipchoge nói thêm. Năm 2019, anh trở thành người đầu tiên chạy marathon dưới hai giờ, dù là trong điều kiện có kiểm soát ở Vienna. “Tôi muốn đi vào sử sách, trở thành người đầu tiên giành ba huy chương vàng liên tiếp.”

Cắt giảm lạm dụng tại Paris 2024

Kipchoge đang nhắm tới mục tiêu trở thành người đầu tiên giành ba huy chương vàng marathon Olympic liên tiếp, sau chiến thắng tại Rio de Janeiro năm 2016 và Tokyo năm 2021

Mặc dù bị đe doạ, Kipchoge tin rằng các công ty mạng xã hội “chẳng làm gì mấy” để dập tắt vụ lạm dụng này trên các nền tảng của họ.

“Những con người giấu mặt này đang đăng những thứ xấu xa và họ thực sự nguy hiểm,” anh nói. “Nếu bạn tố cáo một vài tài khoản thì họ sẽ mất thời gian để xoá các tài khoản đó. Họ cần phải hành động nhanh, nắm bắt thực tế, xoá tài khoản. Mọi người phải biết rằng nếu như nói điều gì đó không tốt thì tài khoản của họ sẽ bị xoá.”

Tuy nhiên, Kipchoge đã đón nhận thông báo của Uỷ ban Olympic Quốc tế (IOC) rằng họ có kế hoạch “phản ứng tích cực và quy mô” để bảo vệ vận động viên trước các cuộc lạm dụng online trong suốt kỳ Paris 2024.

IOC dự kiến sẽ sử dụng công cụ AI để xác định các bài viết lạm dụng và tố cáo với các công ty mạng xã hội.

“Tôi nghĩ rằng đấy là hướng đi đúng,” anh nói. “Họ đang thể hiện quyền lực và chức năng của mình trên phương diện một tổ chức giúp bảo vệ các vận động viên khỏi bị lạm dụng.”

Nhưng, đối với Kipchoge, đã quá muộn để bảo vệ anh trước những tổn thương cảm xúc mà anh phải gánh chịu. 

“Tôi hiểu ra rằng tình bạn không thể tồn tại vĩnh cửu,” anh nói. “Tôi nghĩ rằng đây là điều không may khi nó xảy ra lúc tôi kỷ niệm 20 năm bước chân vào thể thao. Vụ việc này khiến tôi không thể tin vào bất cứ ai được. Ngay cả cái bóng của mình tôi cũng không tin.”