Boston Marathon – Giải chạy trong mơ của giới chạy bộ

Meb Keflezighi cán đích, người Mỹ nở mày nở mặt sau 31 năm chờ đợi

Boston Marathon – Giải chạy trong mơ của giới chạy bộ

Nguyễn Đạt

Nguồn: Webthethao

Nếu như đối với một cầu thủ bóng đá, giải đấu mơ ước một lần trong đời được tham dự là World Cup hay đấu trường Champions League danh giá; với VĐV quần vợt là 4 giải Grand Slam danh tiếng thì với những VĐV chạy việt dã, được có tên trong danh sách thi đấu ở Olympic hay giải Boston Marathon luôn là niềm khát khao cháy bỏng.

Vì sao Boston Marathon được coi là một sự bảo chứng cho thành tựu đạt được của một VĐV chạy đường dài như vậy?

Giải marathon thế kỉ

Boston Marathon có chiều dày lịch sử bề thế, trải qua những thời khắc huy hoàng nhưng cũng có cả thời điểm đen tối, nhuốm màu sắc bi thương. Bên cạnh đó, tiêu chuẩn để tham gia giải cũng rất khắt khe, không phải ai muốn là tham gia được. Những yếu tố trên tạo ra thương hiệu vô giá của giải.

Vào năm 1897, Boston Marathon ra đời dựa trên nguồn cảm hứng về kì Olympic mùa hè đầu tiên một năm trước đó. Đây cũng là 1 trong 4 sự kiện lớn lâu đời nhất nước Mỹ luôn duy trì tổ chức ngay cả trong những thời điểm nước sôi lửa bỏng nhất, cam go nhất xuyên suốt 2 cuộc chiến tranh thế giới. Sự duy trì liền mạch cho thấy sức sống mãnh liệt của giải chạy vượt lên sự thù hận, khốc liệt của chiến tranh. Điều đó khiến Boston Marathon càng trở nên đặc biệt, trở thành biểu tượng của tinh thần thể thao bất diệt.

Boston Marathon được tổ chức vào ngày thứ 2 của tuần thứ 3 trong tháng 4, vì thế nó còn có tên gọi là Monday Marathon (Marathon ngày thứ 2). Ở năm đầu tiên, Boston Marathon còn rất khiêm tốn với vỏn vẹn 18 VĐV và người về nhất chỉ mất 2 giờ 55 phút để hoàn thành chặng đường 26,2 dặm hay 42,195km (cự li tiêu chuẩn marathon). Đây là thành tích tốt nếu so sánh với thời điểm hiện nay khi VĐV nhận được nhiều sự hỗ trợ đắc lực từ các bài tập khoa học, dụng cụ tập luyện đi kèm: trang phục chạy, nước và dinh dưỡng, đồng hồ đo vận tốc v.v…

Bobbi chạy ''chui'' năm 1966

Bobbi Gibb chạy ”chui” năm 1966, mở ra một cuộc cách mạng cho phụ nữ trong chạy đường dài (Ảnh: New York Times)

Cho đến trước năm 1986, Boston Marathon thuần túy là một giải thể thao mang tính “phong trào”, đề cao tinh thần là chính chứ không chú trọng đến yếu tố vật chất, mà cụ thể ở đây là tiền thưởng dành cho những người đứng trên bục vinh quang. Sau khi một số VĐV chuyên nghiệp từ chối tham dự giải đấu không có tiền thưởng, Boston Marathon đã điều chỉnh, bổ sung tiền thưởng với sự hỗ trợ của các nhà tài trợ. Ngày nay, tiền thưởng là một trong những yếu tố hấp dẫn nhất để thu hút các VĐV hàng đầu thế giới đến tranh tài.

Tuy diễn ra ở Mỹ, nơi mà sự bình đẳng được đề cao, nhưng phụ nữ không được tham dự cho đến trước năm 1972 bởi khi đó định kiến của xã hội về khả năng của phụ nữ không cho phép họ tham gia giải chạy dài quá 1,5 dặm (tương đương 2,4 km). Năm 1966, bất chấp việc mình là “khách không mời”, Bobbi Gibb đã “cải trang” như nam giới cùng xuất phát với các đấng mày râu và trở thành người phụ nữ đầu tiên hoàn thành cự li full marathon ở Boston Marathon. Điều đáng nói, Bobbi chạy rất tốt, nhanh hơn 2/3 số VĐV nam tham gia. Bobbi đã thống trị đường đua của nữ trong 3 năm liên tiếp. Thành tích “phủi” của Bobbi và 1 VĐV nữ khác (cũng về nhất 3 năm liên tiếp sau đó) mãi về sau này mới được BTC Boston Marathon công nhận một cách chính thức và trao tặng huy chương nhân dịp giải chạy này tròn 100 năm tuổi. Năm 1975, Boston Marathon đi tiên phong trong việc tổ chức marathon dành cho các VĐV xe lăn.

Thời khắc đen tối

Ở một giải đấu danh giá được cả thế giới chú ý như Boston, bất kì ai cũng muốn ghi tên mình vào lịch sử, kể cả việc áp dụng “mưu hèn kế bẩn”. Năm 1980, Rosie Ruiz đã buộc lịch sử phải nhắc đến tên mình khi bày trò gian lận trong cuộc đua. VĐV nữ này chỉ có mặt ở vị trí xuất phát, rồi lẩn vào đám đông khán giả bên đường chờ cho đến khi “chín muồi” ung dung cán đích mà không tốn một giọt mồ hôi. BTC sau đó “mổ băng” điều tra và quyết định tước danh hiệu của Rosie Ruiz.

BostonMarathon-supporter

Năm 2013 đánh dấu một trong những thời điểm bi thương nhất của giải chạy thế kỉ này. Những kẻ khủng bố đã đặt bom ở khu vực cách đích 200 m, cướp đi tính mạng của 3 người và khiến hơn 250 người tham dự bị thương. BTC buộc phải dừng giải giữa chừng khi biến cố xảy ra. Rất nhiều VĐV đã không thể trở thành “Finisher” (người hoàn thành cự li trong khoảng thời gian có giới hạn) năm đó. Cái ác đã len lỏi một cách hèn hạ tại một sự kiện thể thao thuần khiết, ở môn thể thao cơ bản nhất của Olympic. Những người yêu mến Boston Marathon đã chứng tỏ họ không hề run sợ trước bọn khủng bố. Hai năm sau đó, Boston Marathon vẫn thu hút rất đông VĐV tham gia, lẫn khán giả đến theo dõi và cổ vũ.

“B.Q” hay là chết?

Boston Marathon thuộc hệ thống 6 giải Marathon lớn nhất thế giới (6 World Marathon Majors) và nói không ngoa đây được coi là giải marathon nổi tiếng nhất thế giới hiện nay. Hầu hết các VĐV marathon đỉnh cao đều tập trung về giải đấu này để tranh tài. Năm 1996, Boston Marathon lập kỉ lục số người tham dự đông nhất lúc bấy giờ, với con số lên đến 38.708 người.

Sơ đồ đường chạy Boston Marathon (Ảnh: BAA)

Sơ đồ đường chạy Boston Marathon (Ảnh: BAA.org)

Do “cầu” vượt “cung”, số lượng đơn đăng ký từ khắp nơi trên thế giới đổ về quá lớn buộc BTC Boston Marathon phải điều chỉnh, nâng thành tích tiêu chuẩn tham gia giải lên cao hơn kể từ năm 2013. Ví dụ, một VĐV nam dưới 35 tuổi muốn đạt tiêu chuẩn tham dự Boston Marathon bắt buộc phải đạt thành tích 3 giờ 5 phút khi thi đấu ở một giải marathon được ghi nhận trong hệ thống của Hiệp hội các giải chạy Marathon quốc tế (AIMS). “B.Q or Die”- “Đạt chuẩn Boston hay là Chết” từ đó trở thành “kim chỉ nam”, câu cửa miệng của nhiều VĐV chạy đỉnh cao.

Thời gian tiêu chuẩn của Boston Marathon

 

Trong kỉ nguyên hiện đại, Boston Marathon phân chia thành phần tham dự theo cơ cấu: 20% số lượng VĐV dành cho các nhà tài trợ, các tổ chức từ thiện, các CLB địa phương… Do vậy, một VĐV muốn có mặt ở Boston Marathon hoặc phải rất nỗ lực để đạt thành tích xuất sắc (quá nhiều người có thành tích đạt chuẩn) hoặc quyên góp tiền từ thiện cho BTC (so với thu nhập của người Việt Nam thì số tiền này khá lớn). Boston Marathon thường mở nhận đơn đăng ký vào tháng 9 theo thứ tự từ cao xuống thấp. Lần lượt các VĐV có thành tích vượt chuẩn 20 phút, 10 phút, 5 phút sẽ được ưu tiên nhận trước trong các đợt khác nhau. Còn lại những người đủ chuẩn sẽ dành ưu tiên cho ai đăng ký sớm. BTC sẽ gửi thông báo kết quả sau khoảng 2 tuần.

Con dốc “đốn tim”

Boston Marathon được đánh giá là giải chạy khó nhằn không chỉ bởi gồm toàn các VĐV hàng đầu thế giới mà còn bởi đường chạy có đoạn dốc Heartbreak Hill khét tiếng mà các VĐV bắt buộc phải vượt qua trên con đường tiến đến đích. Con dốc với chênh lệch độ cao khoảng 30 m  trong đoạn đường 800 m, đúng như tên gọi của nó, có thể “đốn tim” bất kể VĐV nào. Thực tế, độ dốc của Newton Hills không quá lớn nhưng nó dễ dàng vắt kiệt sức của VĐV khi họ đã chạy được 20 dặm (hơn 30 km). Mốc 30 km là một mốc quan trọng trong cự li marathon bởi thể lực của VĐV lúc đó đã bị bào mòn đáng kể, dễ rơi vào trạng thái cạn kiệt sức lực (hit the wall). Do vậy, bên cạnh sự chuẩn bị thật tốt về thể lực, các VĐV còn cần có chiến thuật phù hợp để không bị hụt hơi, kiệt sức khi qua đoạn dốc này.

Xem thêm: Ai là người dẫn đầu trong dặm đầu tiên của đường chạy Boston Marathon?

Nhóm nữ VĐV châu Phi chạy ngang qua đoạn dốc Heartbreak Hill

Sự thống trị của người châu Phi

Nước Mỹ hiện vẫn là quốc gia có số lần vô địch Boston Marathon nhiều nhất thế giới với tổng cộng 60 lần ở 2 nội dung nam và nữ từ trước đến nay. Tuy nhiên trong vòng 2 thập kỉ trở lại đây, các VĐV châu Phi bắt đầu làm mưa làm gió, đặc biệt là các VĐV Kenya. Kể từ năm 1996, chỉ có 5 lần các VĐV đến từ lục địa đen chịu “nhường” vinh quang cho phần còn lại của thế giới. Vậy nên khi Meb Keflezighi, một VĐV người Mỹ, về đích đầu tiên tại Boston Marathon 2014, anh lập tức trở thành người hùng của nước Mỹ. Sau 31 năm trời mới có một người Mỹ lấy lại thể diện cho marathon xứ cờ hoa tại giả thi đấu danh giá được tổ chức ngay trên sân nhà . Ấn tượng hơn ở chỗ, Meb làm điều nay khi đã 39 tuổi, độ tuổi mà đa số VĐV chuyên nghiệp đã qua thời kì đỉnh cao.

Việt Nam và “biển lớn” Boston Marathon

So với khu vực và thế giới, phong trào chạy bộ đường dài vẫn còn nhiều mới mẻ. Ngay cả ở trình độ chuyên nghiệp, các VĐV Việt Nam hầu như không có điều kiện tiếp cận ở sân chơi lớn này. Cơ hội tranh chấp vị trí tốp đầu gần như không có trong khi đó nếu muốn sang Mỹ để tham gia, học hỏi, giao lưu thì chi phí quá tốn kém. Hầu hết những người Việt Nam đã từng tham dự đều là dân chơi nghiệp dư, có điều kiện tài chính thuận lợi để đăng ký. Trong 5 giải gần đây nhất, chỉ có 2 người Việt Nam (đều là nam giới) có tên trong danh sách kết quả chính thức của Boston Marathon với thành tích rất khiêm tốn: 4 giờ 52 phút (2012) và 5 giờ 49 phút (2015). Ngoài ra, Boston 2015 còn có một cái tên đáng chú ý khác là Florian Deichmann. VĐV người Đức này với thông tin đăng ký cư trú ở Việt Nam có thành tích khá tốt. Anh chỉ mất 2 giờ 58 phút để hoàn thành cự li full marathon. Florian hiện vẫn đang công tác tại Việt Nam, sinh hoạt trong nhóm chạy Red River Runners (nhóm chạy của các bạn người nước ngoài tại Hà Nội) và là gương mặt quen thuộc trong cộng đồng chạy bộ phía Bắc.

Tiêu chuẩn của Boston Marathon rất khó, nhưng đối với những VĐV chạy đường dài “không thể” là từ vốn dĩ không có trong từ điển của họ. Tương lai, Boston Marathon chắc chắn sẽ là cái đích vươn tới của nhiều người yêu chạy bộ tại Việt Nam.

About the Author chay365

follow me on:
  • […] Boston Marathon – Giải chạy trong mơ của giới chạy bộ […]

  • […] của toàn nước Mỹ. Có thể nói, Boston là giấc mơ của mọi người yêu chạy bộ. Năm ngoái, khi […]

  • >
    2 Shares